Ngày 15/04/2025 báo Phụ nữ số đưa tin “Vụ 600 loại sữa giả gây rúng động: Dân tình rỉ tai 5 mẹo phân biệt sữa, đơn giản đến mức ai cũng làm được” nội dung chính như sau:
5 mẹo sau được cho là những cách đơn giản và hiệu quả nhất để phân biệt chất lượng sữa ngay tại nhà. Loài cây có lá độc lạ, nhiều người lầm tưởng là họ hàng của dưa hấu, nhưng thật ra chẳng có “huyết thống” gì! Gần 600 nhãn sữa giả bị phanh phui: Các mẹ cần làm gì để không bị lạc lối? Nắp bút bi và bí mật về chiếc lỗ nhỏ giúp triệu trẻ em thoát chết, cả đời dùng bút cũng không ngờ tới
Gần đây, thông tin về gần 600 nhãn sữa bị làm giả và tung ra thị trường đã khiến không ít người tiêu dùng hoang mang. Từ sữa công thức dành cho trẻ nhỏ đến sữa bột cho người lớn, rất nhiều sản phẩm được làm giả tinh vi, khó phân biệt nếu chỉ nhìn bao bì bên ngoài. Trong bối cảnh này, việc nhận biết sữa thật – giả ngay tại nhà là kỹ năng mà bất kỳ ai cũng nên “bỏ túi”.
Dưới đây là 5 mẹo thử sữa thật – giả đơn giản tại nhà, dễ thực hiện và quan trọng là không cần dụng cụ đặc biệt. Dù không thể đảm bảo độ chính xác 100%, nhưng đây vẫn là những cách kiểm tra nhanh giúp bạn sớm nhận diện sữa kém chất lượng – tránh “tiền mất tật mang” khi thị trường sữa giả đang tràn lan.
1. Thử với nước nguội – cách đơn giản nhất để kiểm tra độ tan
Cách làm: Lấy một muỗng sữa bột, cho vào cốc nước nguội và không khuấy.
Kết quả:
– Sữa thật: Bột thường nổi lơ lửng, từ từ hút nước và chìm dần. Tan từ từ.
– Sữa giả: Có thể tan ngay lập tức (do pha thêm chất hòa tan) hoặc vón cục, không tan đều, có hiện tượng lắng cặn.
Mẹo thử sữa với nước nguội giúp kiểm tra độ “trơ” của bột sữa – dấu hiệu cho thấy có thể đã bị pha trộn hóa chất lạ. Tuy nhiên cách này không phải lúc nào cũng chính xác, vì một số loại sữa bột thật, đặc biệt là sữa công thức cao cấp, có thể được xử lý để hòa tan nhanh hơn (nhờ công nghệ sấy phun hoặc bổ sung chất nhũ hóa như lecithin). Những loại sữa này có thể tan nhanh trong nước nguội, dẫn đến nhầm lẫn với sữa giả.
2. Thử bằng lửa – phát hiện sữa kém chất lượng
Cách làm: Đặt một ít sữa bột lên thìa kim loại, hơ nhẹ trên lửa.
Kết quả:
– Sữa thật: Bắt đầu cháy từ từ, mùi thơm ngậy như cháy đường, chuyển màu nâu nhạt.
– Sữa giả: Khét lẹt, có khói đen, có thể nổi bọt hoặc cháy bùng, mùi giống nhựa cháy – dấu hiệu của hóa chất công nghiệp.
Không khuyến khích dùng cách này thường xuyên, nhưng đây vẫn được xem là “cách test” khá hiệu quả nếu bạn nghi ngờ chất lượng sữa.
Cần lưu ý, sữa giả được làm tinh vi có thể được pha trộn để bắt chước phản ứng cháy của sữa thật, làm giảm hiệu quả của phương pháp. Ngoài ra, việc đánh giá mùi (thơm ngậy hay khét) và màu sắc (nâu nhạt hay đen) mang tính chủ quan, có thể khác nhau giữa từng người thử.
3. Quan sát mùi và màu bột
– Sữa thật: Có màu trắng ngà hoặc hơi vàng nhạt, mùi thơm dịu nhẹ đặc trưng.
– Sữa giả: Màu sắc có thể quá trắng hoặc xỉn, mùi hắc, hôi nhẹ hoặc không thơm.
Một số loại sữa giả được làm rất tinh vi, có thể thêm chất tạo màu (như titan dioxide để làm trắng) hoặc chất tạo mùi để bắt chước sữa thật, khiến phương pháp này không hiệu quả. Nếu sữa giả được pha trộn với một phần sữa thật, màu sắc và mùi có thể tương tự sữa thật, làm khó phân biệt.
4. Hòa tan với nước ấm – kiểm tra độ mịn
Cách làm: Pha sữa như bình thường với nước ấm ~50°C.
Kết quả:
– Sữa thật: Tan đều, mịn, không sủi bọt bất thường, không vón.
– Sữa giả: Vón cục, lắng cặn, nổi bột hoặc bọt dày bất thường, có cảm giác nhớt khi khuấy.
Lưu ý, sữa thật nếu bảo quản không tốt (hút ẩm, vón cục trước khi pha) cũng có thể không tan đều, dễ gây hiểu nhầm. Ngoài ra, nếu không khuấy đều hoặc nước không đúng nhiệt độ (~50°C), kết quả có thể không chính xác. Ví dụ, nước quá nóng (>70°C) có thể làm protein trong sữa thật bị vón, dẫn đến nhầm lẫn với sữa giả.
5. Thử đông lạnh – kiểm tra khả năng tách lớp
Cách làm: Pha sữa như bình thường, cho vào khay đá hoặc hũ nhỏ, để trong ngăn đá vài tiếng.
– Sữa thật: Đông đặc đồng nhất, không tách nước, có kết cấu như kem sữa.
– Sữa giả: Tách nước rõ rệt, đông không đều, có lớp lắng.
Lưu ý, nhiệt độ nước pha ban đầu (nếu quá nóng hoặc quá lạnh) có thể ảnh hưởng đến cấu trúc dung dịch, làm thay đổi kết quả.
Những điều cần chú ý khi mua sữa
– Nên mua sữa tại hệ thống lớn, có hóa đơn và kiểm tra mã vạch, mã QR, hạn sử dụng kỹ trước khi mua.
– Với sữa nhập khẩu, tem phụ tiếng Việt cần đầy đủ, không mờ, không bong tróc.
– Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, ngưng sử dụng ngay và liên hệ nơi bán/nhà phân phối chính hãng.
Trong bối cảnh sữa giả đang len lỏi vào các cửa hàng nhỏ lẻ, việc tự trang bị kiến thức để kiểm tra chất lượng tại nhà là điều vô cùng cần thiết!
Trước đó, báo Dân Trí đưa tin “5 cách phân biệt sữa giả – sữa thật” với nội dung chính như sau:
Vụ việc phát hiện cơ sở làm giả sữa bột đã gây rúng động dư luận.
Cơ quan điều tra đã khám xét 19 địa điểm, thu giữ 84 loại sản phẩm sữa bột, tổng cộng lên tới 26.740 hộp từ 90 lô sản xuất. Các hộp sữa có bao bì tinh vi, mô phỏng nhiều nhãn hiệu nổi tiếng, nhưng chứa thành phần không rõ nguồn gốc. Doanh thu từ hoạt động phi pháp này được xác định gần 500 tỷ đồng trong vòng 4 năm.
Một nhãn hiệu sữa bột giả do các đối tượng sản xuất (Ảnh: VTV).
Vụ việc khiến hàng triệu phụ huynh hoang mang, bởi hình thức sữa giả ngày càng khó nhận biết. Trong khi đó, hậu quả của việc sử dụng sữa công thức không đạt chuẩn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Sữa giả là vấn nạn toàn cầu
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra cảnh báo: “Sữa công thức giả hoặc không đạt chuẩn an toàn vẫn hiện diện tại nhiều quốc gia, đặc biệt tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi việc kiểm soát thương mại điện tử còn nhiều kẽ hở”.
Một nghiên cứu của Viện An toàn thực phẩm và Dinh dưỡng Australia đã chỉ ra: Trẻ uống sữa bột không đạt chuẩn trong thời gian dài có nguy cơ tổn thương gan, thận, suy giảm miễn dịch, chậm phát triển thể chất và trí tuệ.
Thậm chí, nếu sữa bị nhiễm khuẩn chéo, chứa tạp chất, hoặc có chất cấm như melamine – như vụ việc rúng động ở Trung Quốc năm 2008 – hậu quả có thể nghiêm trọng đến mức gây tử vong.
5 cách phân biệt sữa bột thật và giả
Sữa giả thường khó tan, dễ vón cục (Ảnh: Getty).
TS Julia Evans, chuyên gia dinh dưỡng thuộc Hiệp hội Dinh dưỡng Anh (BDA), nhấn mạnh: “Sữa bột giả thường nhắm vào tâm lý chuộng giá rẻ và sự thiếu cảnh giác của người tiêu dùng. Nhưng nếu tinh ý, bạn vẫn có thể phát hiện sản phẩm bất thường ngay từ lần đầu sử dụng”.
Dưới đây là 5 dấu hiệu TS Evans khuyến nghị phụ huynh cần đặc biệt chú ý:
1. Kiểm tra kỹ bao bì
Sữa giả thường “nhái” gần như hoàn toàn bao bì sản phẩm thật. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, sẽ thấy một số điểm bất thường: màu sắc in nhòe, font chữ thiếu sắc nét, logo mờ, thiếu tem chống giả hoặc tem dán lệch, bong tróc. Các chi tiết như mã vạch, hạn sử dụng cũng có thể bị in sai hoặc làm mờ nhạt.
2. Kiểm tra tem xác thực
Nhiều thương hiệu sữa uy tín hiện nay tích hợp mã QR, mã SMS xác thực, hoặc tem phản quang vỡ. Khi mua sản phẩm, người tiêu dùng nên truy xuất mã để xác thực nguồn gốc. Nếu hệ thống trả về “không tồn tại”, mã trùng lặp hoặc không nhận diện được cần dừng sử dụng ngay.
3. Quan sát mùi, màu, độ hòa tan
Sữa thật thường có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, mùi thơm nhẹ đặc trưng. Khi pha với nước ấm, bột tan đều, không vón cục. Ngược lại, sữa giả có thể có mùi tanh, hôi nhẹ, màu trắng nhợt hoặc quá sẫm, khó tan, để lại nhiều cặn lắng.
4. Theo dõi phản ứng của người uống
Nếu người uống có dấu hiệu như tiêu chảy, nôn trớ, mẩn đỏ quanh miệng, lười bú, chậm tăng cân… sau khi đổi sữa, phụ huynh cần nghĩ đến khả năng sản phẩm không đạt chất lượng. Dù không phải lúc nào cũng là sữa giả, đây vẫn là cảnh báo không nên bỏ qua.
5. Nơi mua hàng – yếu tố then chốt
TS Robert Simmons, chuyên gia về an toàn thực phẩm tại Đại học Yale (Mỹ) cho biết: “Phần lớn sản phẩm giả đều được bán qua các kênh không chính thống: shop cá nhân trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử không kiểm soát, người xách tay không có hóa đơn rõ ràng”.
Ông khuyến nghị chỉ nên mua sữa tại cửa hàng mẹ và bé uy tín, đại lý phân phối chính hãng hoặc siêu thị lớn, nơi có cam kết đổi trả và hóa đơn hợp lệ.
Theo khảo sát của trang Consumer Health Review (Anh), 83% phụ huynh không thể phân biệt được sữa giả nếu chỉ nhìn vào bao bì bên ngoài. Đây là lý do nhiều gia đình vô tình sử dụng sản phẩm giả trong thời gian dài mà không hề hay biết.
“Giá rẻ không đồng nghĩa với tiết kiệm. Nếu sữa giả làm con bạn suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, hay phải điều trị y tế – thì cái giá phải trả còn lớn gấp nhiều lần”, TS Julia Evans nhấn mạnh.
Tại Việt Nam, nhiều phụ huynh vẫn có thói quen săn hàng xách tay, giảm giá online, nhưng lại ít quan tâm tới hóa đơn, giấy kiểm định. Đây là một trong những điểm yếu khiến thị trường sữa giả vẫn có đất sống.