Chính phủ đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh, trong đó có các tội tham ô tài sản, nhận hối lộ và sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.
Sáng 20.5, trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Công an thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ – đã trình bày tờ trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.
Tại tờ trình, Chính phủ cho biết, bộ luật Hình sự hiện hành đang quy định 18 tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình. Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy một số tội danh không cần thiết phải duy trì hình phạt tử hình; các tòa án cũng không hoặc ít áp dụng áp dụng hình phạt này khi tuyên án. Bên cạnh đó, việc duy trì án tử hình ở một số trường hợp còn gây khó khăn trong hợp tác quốc tế về phòng, chống tội phạm.
Đại tướng Lương Tam Quang, Bộ trưởng Bộ Công an
Điển hình như nhóm tội về tham ô, nhận hối lộ hoặc vận chuyển trái phép chất ma túy, nhiều quốc gia yêu cầu Việt Nam cam kết không áp dụng hình phạt tử hình hoặc không thi hành án tử hình, nhưng Việt Nam chưa cam kết. Do đó, khi Việt Nam yêu cầu tương trợ tư pháp có liên quan đến án tử hình thì gần như không nhận được phản hồi.
Từ thực tế đó, Bộ trưởng Công an cho biết dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại 8/18 tội danh ở Bộ luật Hình sự hiện hành. Thay thế cho hình phạt tử hình là hình phạt tù chung thân không xét giảm án, vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội, theo đề xuất của Chính phủ.
8 tội danh dự kiến bỏ hình phạt tử hình và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án gồm: Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Tội phá hoại cơ sở vật chất – kỹ thuật của Nhà nước; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; Tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; Tội gián điệp; Tội vận chuyển trái phép chất ma túy; Tội tham ô tài sản; Tội nhận hối lộ.
Dự thảo luật cũng bổ sung trường hợp không thi hành án tử hình với người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, người nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn AIDS…
Chính phủ cũng dự kiến bổ sung hình phạt tù chung thân không xét giảm án đối với 10/18 tội danh còn duy trì hình phạt tử hình.
Ngoài ra, Đại tướng Lương Tam Quang cho biết dự thảo luật đề xuất nâng mức hình phạt tù, hình phạt tiền với một số tội danh như tội phạm về môi trường, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh…
Thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết có 2 loại ý kiến.
Loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bỏ hình phạt tử hình và thay thế bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án tại 8 tội danh có khung hình phạt tử hình như đề xuất của Chính phủ.
Loại ý kiến thứ hai (chiếm đa số) tán thành chủ trương xem xét bỏ hình phạt tử hình với các tội danh trong bộ luật Hình sự, song cần đánh giá kỹ lưỡng, cân nhắc thận trọng bãi bỏ với tội danh nào, tránh gây tác động bất lợi tới hiệu quả răn đe, phòng ngừa và xử lý tội phạm.
Đáng chú ý, có ý kiến đề nghị cân nhắc thận trọng việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội tham ô và nhận hối lộ, bởi hiện nay tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến rất phức tạp. Việc quy định hình phạt tử hình sẽ có tác dụng răn đe cao. Hầu hết số người bị truy cứu về các tội tham nhũng có khung hình phạt tử hình đều rất tích cực hợp tác, cố gắng khắc phục hậu quả.
Tương tự, có ý kiến thì đề nghị cân nhắc việc bỏ hình phạt tử hình đối với tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh. Bởi lẽ, đây là hành vi trục lợi trên nỗi đau của người bệnh (nhất là hành vi sản xuất), có thể dẫn đến chết người và nhất là trong bối cảnh Nhà nước đang rất cương quyết chống sản xuất, buôn bán hàng giả.
Trong khí đó, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc không bỏ hình phạt tử hình đối với tội vận chuyển trái phép chất ma túy. Nếu bỏ hình phạt này sẽ làm giảm tính răn đe, tạo kẽ hở để tội phạm ma túy phát triển phức tạp và nguy cơ Việt Nam có thể sẽ trở thành điểm trung chuyển ma túy quốc tế.
HL (SHTT)