Tối 16/3, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết mô hình chính quyền địa phương (cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh) và tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã (cấp cơ sở) cũng đã được làm rõ.

Theo Bộ trưởng, cuộc họp của Bộ Chính trị thống nhất chủ trương về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Đảng ủy Chính phủ gửi đề án lấy ý kiến từ các bộ, ngành, địa phương. Sau khi tổng hợp, đề án sẽ được báo cáo lên Ban Chấp hành Trung ương, dự kiến vào giữa tháng 4/2025. Sau Hội nghị Trung ương, một hội nghị toàn quốc sẽ được tổ chức để triển khai việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã.

Bộ trưởng Trà nhấn mạnh nhiệm vụ hiện tại của các bộ, ngành là tập trung ban hành các văn bản hướng dẫn liên quan theo thẩm quyền và trách nhiệm của mình, làm cơ sở để triển khai việc sáp nhập và sắp xếp sau Hội nghị Trung ương. Việc này không quá khó khăn vì đã có kinh nghiệm từ các đợt sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã trước đây. Hiện tại, các cơ quan chỉ cần điều chỉnh, mở rộng và bổ sung để phù hợp với quy mô sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã.

Các công việc liên quan đến tổ chức lại đơn vị hành chính cấp xã thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Do đó, việc này có thể được triển khai ngay sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương. Các bộ, ngành cần tập trung hướng dẫn và hoàn thiện văn bản liên quan.

“Việc này cần được thực hiện khẩn trương. Các bộ phải gửi văn bản về Bộ Nội vụ sớm để chuẩn bị cho hội nghị toàn quốc sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương”, Bộ trưởng Trà nói.

Theo bà Trà, Phó thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình sẽ có chỉ đạo gấp để tất cả bộ, cơ quan ngang bộ rà soát toàn bộ văn bản pháp luật (luật, nghị định). Nếu các luật chuyên ngành liên quan đến thẩm quyền của đơn vị hành chính cấp huyện thì phải xử lý bằng một nghị quyết. Việc này phải rà soát rất nhanh để tổng hợp báo cáo Bộ Tư pháp đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành nghị quyết xử lý vấn đề liên quan đến các luật chuyên ngành về tổ chức đơn vị hành chính các cấp.

Hiện nay Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh; 696 quận, huyện và 10.035 xã, phường. Theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đơn vị hành chính cấp tỉnh cần đáp ứng ba tiêu chuẩn về diện tích, dân số và số đơn vị hành chính cấp huyện. Hiện chỉ có 15 tỉnh, thành đủ tiêu chuẩn, gồm Bình Định, Đăk Lăk, Đồng Nai, Gia Lai, Hà Nội, Hải Phòng, Kiên Giang, Lâm Đồng, Nghệ An, Quảng Nam, Sơn La, Thanh Hóa, TP HCM, Huế và Hà Tĩnh.

Ngày 28/2, Bộ Chính trị, Ban Bí thư ban hành kết luận 127, giao Đảng ủy Chính phủ phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương, Đảng ủy Quốc hội, Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trung ương và cơ quan liên quan chỉ đạo nghiên cứu, xây dựng đề án, tờ trình Bộ Chính trị về sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện; tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã.

Hôm 11/3, Đảng ủy Chính phủ thống nhất trình cấp có thẩm quyền phương án sáp nhập giảm 50% đơn vị hành chính cấp tỉnh và giảm 60-70% đơn vị cấp cơ sở so với hiện nay.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định việc tinh gọn bộ máy, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp không chỉ đơn thuần là vấn đề điều chỉnh địa giới hành chính mà còn là điều chỉnh không gian kinh tế; điều chỉnh về phân công, phân cấp, điều chỉnh về phân bổ và kết hợp các nguồn lực kinh tế…